کریس ریا کیست؟ | چهره‌ای متفاوت در تاریخ راک و بلوز بریتانیا درگذشت

رویداد۲۴ | کریس ریا، خواننده بریتانیایی، در ۷۴ سالگی درگذشت. او یکی از چهره‌های ماندگار موسیقی راک و بلوز بریتانیاست؛ هنرمندی که صدای خشن و گرفته، گیتار اسلایدِ خاص و ترانه‌هایی آمیخته با نوستالژی، تنهایی و جاده، او را به نامی آشنا برای چند نسل از مخاطبان اروپایی تبدیل کرد. کریس ریا با نام کامل «کریستوفر آنتون ریا» در ۴ مارس ۱۹۵۱ در شهر میدلزبورو در شمال شرقی انگلستان به دنیا آمد و در ۲۲ دسامبر ۲۰۲۵، در ۷۴سالگی، پس از یک بیماری کوتاه درگذشت.

بیوگرافی کریس ریا

ریا در خانواده‌ای پرجمعیت بزرگ شد؛ پدری ایتالیایی‌تبار به نام کامیلو ریا که صاحب کارخانه بستنی و چند کافه خانوادگی بود و مادری ایرلندی‌تبار به نام وینیفرد. کریس یکی از هفت فرزند خانواده بود و از کودکی در کسب‌وکار خانوادگی کار می‌کرد؛ از پاک کردن میز‌های کافه تا درست‌کردن بستنی. نام «ریا» در میدلزبورو شناخته‌شده بود و بسیاری خانواده‌اش را با همان بستنی‌فروشی‌ها می‌شناختند. جالب اینکه کریس در نوجوانی رؤیای موسیقایی نداشت و حتی گواهینامه رانندگی‌اش را با ون بستنی پدرش گرفت. در آن سال‌ها بیشتر به روزنامه‌نگاری و نوشتن علاقه‌مند بود و خود بعد‌ها بار‌ها گفت که اگر شرایط شهرش متفاوت بود، شاید هرگز موسیقی را انتخاب نمی‌کرد.

بیشتر بخوانید: آزی آزبورن کیست؟ | اسطوره راک دهه ۱۹۶۰ درگذشت

کریس ریا برخلاف بسیاری از ستاره‌های موسیقی، دیر به ساز و آواز روی آورد. او در اوایل دهه ۱۹۷۰ و در اوایل بیست‌سالگی نخستین گیتارش را خرید و به شکل خودآموز نواختن را آغاز کرد. تأثیرپذیری او از بلوز دلتا، نوازندگانی، چون چارلی پتن، بلایند ویلی جانسون و همچنین گیتاریست‌هایی مثل جو والش و رای کودر، خیلی زود در سبک نوازندگی‌اش نمود پیدا کرد. او به‌ویژه به گیتار اسلاید علاقه‌مند شد؛ سبکی که بعد‌ها امضای شخصی‌اش شد و صدای او را از دیگران متمایز کرد.

کریس ریا چگونه به موسیقی روی آورد؟

ریا ابتدا به گروه‌های محلی پیوست و در سال ۱۹۷۳ با گروه «مگدالن» همکاری کرد؛ گروهی که پیش‌تر دیوید کاوردیل، خواننده بعدی دیپ پرپل، هم در آن حضور داشت. او به‌طور اتفاقی خواننده شد؛ وقتی خواننده اصلی گروه برای اجرا نیامد. همین اتفاق مسیر زندگی‌اش را تغییر داد. پس از آن، گروه «بیوتیفول لوزرز» را شکل داد و توجه تهیه‌کنندگان را جلب کرد. سرانجام در سال ۱۹۷۷ تصمیم گرفت به‌عنوان هنرمند سولو فعالیت کند.

موفقیت جهانی کریس ریا با یک ترانه

نقطه عطف نخست زندگی حرفه‌ای کریس ریا، انتشار تک‌آهنگ «Fool (If You Think It’s Over)» در سال ۱۹۷۸ بود. این قطعه در آمریکا تا رتبه ۱۲ جدول بیلبورد بالا رفت و او را نامزد جایزه گرمی بهترین هنرمند جدید کرد. با وجود این موفقیت، ریا هرگز رابطه راحتی با شهرت نداشت و خود را «راک‌استار» نمی‌دانست. جالب آن‌که این تنها ترانه‌ای بود که در آن گیتار نزد؛ موضوعی که بعد‌ها از آن به‌عنوان یک سوءتفاهم بزرگ در معرفی هنری‌اش یاد می‌کرد.

اوج‌گیری کریس ریا در اروپا

اگرچه آمریکا هرگز به بازار اصلی کریس ریا تبدیل نشد، اما اروپا داستانی کاملاً متفاوت داشت. از اواسط دهه ۱۹۸۰، با انتشار آلبوم‌هایی، چون On the Beach و Dancing with Strangers، محبوبیت او به‌سرعت افزایش یافت. ترانه‌هایی مانند «Stainsby Girls»، «Josephine» و «Let’s Dance» او را به چهره‌ای شناخته‌شده در بریتانیا و قاره اروپا بدل کرد. صدای خش‌دار، حال‌وهوای جاده‌ای ترانه‌ها و فضای بلوزی آثارش، مخاطبانی وفادار برایش ساخت.

«جاده‌ای به جهنم» کریس ریا

سال ۱۹۸۹ با انتشار آلبوم The Road to Hell، کریس ریا به اوج شهرت رسید. این آلبوم در بریتانیا به رتبه نخست جدول فروش رسید و یکی از موفق‌ترین آثار کارنامه‌اش شد. دنباله آن، Auberge در سال ۱۹۹۱ نیز همین موفقیت را تکرار کرد. با این دو آلبوم، ریا به یک ستاره تمام‌عیار اروپایی تبدیل شد؛ هرچند همچنان از تور‌های طولانی آمریکا پرهیز می‌کرد و زندگی خانوادگی را در اولویت قرار می‌داد.

ترانه‌ای که به سنت کریسمس تبدیل شد

در میان همه آثار کریس ریا، «Driving Home for Christmas» جایگاهی ویژه دارد. این ترانه که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۶ منتشر شد، به مرور به یکی از کلاسیک‌های کریسمس در بریتانیا و اروپا بدل شد و هر ساله در جدول‌های فروش و پخش رادیویی بازمی‌گردد. بسیاری او را بیش از هر چیز با همین قطعه به یاد می‌آورند.

بیماری کریس ریا

زندگی کریس ریا با مشکلات جدی سلامتی گره خورد. ابتلا به سرطان پانکراس در سال ۲۰۰۰ و جراحی سنگین، زندگی‌اش را دگرگون کرد و به دیابت انجامید. این تجربه او را به بازگشت آگاهانه به ریشه‌های بلوزی‌اش سوق داد. ریا با تأسیس لیبل مستقل خود، Jazzee Blue، آثاری منتشر کرد که بیش از پیش شخصی و آزاد از قواعد بازار بودند؛ پروژه‌هایی مثل مجموعه عظیم Blue Guitars که ادای دینی به تاریخ بلوز محسوب می‌شود.

کریس ریا بیش از ۲۵ آلبوم استودیویی منتشر کرد و فروش آثارش از ۴۰ میلیون نسخه فراتر رفت. او هرگز ستاره پاپِ پرزرق‌وبرق نبود، اما صداقتش در موسیقی، او را به هنرمندی ماندگار تبدیل کرد. پس از درگذشتش، از باشگاه فوتبال میدلزبورو تا هنرمندان و رسانه‌ها، همگی از او به‌عنوان «آیکون تی‌ساید» یاد کردند؛ هنرمندی که جاده‌ها، زمستان‌ها و دلتنگی‌ها را به صدا تبدیل کرد و برای همیشه در حافظه موسیقی باقی ماند.